Biblia – kiedy i jak powstała? Kto napisał Biblię?

Biblia, inaczej nazywana Pismem Świętym jest to zbiór dzieł napisanych przez wielu autorów i połączonych w jedną całość. Pierwotnie została napisana w kilku językach: hebrajskim, greckim oraz aramejskim. Były one uznawane przez chrześcijan oraz społeczeństwo pochodzenia żydowskiego za języki „natchnione przez Boga”. Pismo Święte składa się z kilku ksiąg podzielonych na Stary oraz Nowy Testament. 

Przeczytaj także: Co to jest biblia?

Kiedy powstała Biblia?

Początki powstania Starego Testamentu Pisma Świętego datuje się na X wiek p.n.e. Z kolei najnowsze części powstały między II a I wiekiem p.n.e. (m. in. Księga Daniela).

Stary Testament zaczęto spisywać na papier między 750, a 680 rokiem p.n.e. Osoby badające genezę Biblii datują, iż większość Starego Testamentu spisano w okresie panowania perskiego, między 539-330 rokiem p.n.e. 

Badacze starali się potwierdzić rzeczywisty okres, w którym stworzony został Stary Testament m. in. na podstawie gatunku literackiego ksiąg historycznych, którym posługiwali się autorzy (np. w Księdze Królewskiej, bądź Księdze Samuela). Sposób opisania historii starożytnego Izraela różni się od nowoczesnego. Kiedyś autorzy przykładali zdecydowanie większą wagę do uduchowienia przedstawianych zdarzeń, w późniejszych latach natomiast najważniejsze było przedstawienie tylko potwierdzonych, zweryfikowanych informacji na dany temat. 
Weryfikacje okresu, w jakim została napisana Biblia starano się potwierdzić również porównując dzieła innych starożytnych autorów (m. in. Swetoniusza, Tacyta czy Józefa Flawiusza) oraz różnego typu tradycje chrześcijańskie. 

Sprawdź także: Niesamowite cytaty z Biblii

Powstanie ksiąg Nowego Testamentu datuje się natomiast na I wiek n.e. Do najstarszych fragmentów Pisma Świętego należą Listy Pawła z Tarsu. Z kolei w późniejszym czasie przyjmuje się powstanie Dziejów Apostolskich oraz Apokalipsy (między 80, a 96 rokiem n.e.). 

Jak powstała Biblia?

W czasach starożytności teksty zapisywano na kamieniu, pergaminie bądź papirusie. Miały one kształt zwoju, co za tym idzie ilość miejsca na tekst byłą ograniczona. Stąd też powstały podziały na poszczególne Księgi Starego Testamentu.

Dotychczas udało się uzyskać niewiele informacji na temat powstania Starego Testamentu. Do dnia dzisiejszego nie zachowały się żadne oryginalne teksty z tamtych czasów. Posiadamy jedynie ich kopie. Już w starożytności powielano ważne dzieła poprzez ręczne przepisywanie tekstów. Izraelici zdawali sobie sprawę, że Biblia to bardzo ważna księga, dlatego z wielką dbałością podchodzili do jej powielania. Niestety praca kopiarzy była trudna i czasochłonna, przez co zdarzało im się popełniać błędy. Po dzień dzisiejszy nie udało się ustalić oryginalnego tekstu Starego Testamentu, ponieważ wszystkie dostępne skrypty posiadają pewne niespójności w różnych fragmentach Biblii.

Udało się ustalić, iż najstarsze fragmenty ksiąg Starego Testamentu zostały najprawdopodobniej spisane przez Mojżesza. Stworzył on Księgę Prawa (w około XIV w p.n.e.). Ostatnia z napisanych Ksiąg zawartych w Starym Testamencie to Księga Malachiasza (jej napisanie przypada na około 435 rok p.n.e.). Po tym zapisie następuje odstęp w czasie, aż do nadejścia Jana Chrzciciela.  

Na dzień dzisiejszy posiadamy kilka źródeł i tekstów, na których opiera się tłumaczenie Starego Testamentu, m. in.:

1. Tekst Masorecki (powstał na przełomie IX i X wieku) – Masoreci kopiowali teksty w sposób bardzo staranny, były to kopie zapisane w języku hebrajskim. Kierowali się zasadą, że żadnego ze słów nie można przepisać z pamięci. Dzięki ich skrupulatności kopie Masoretów są bardzo wiarygodne, bo aż w 90% przekładu. Pozostałe 10% tekstu posiada różne warianty oraz drobne błędy nie wpływające na ogólny przekaz. Znajdują one udział w wielu rękopisach oraz manuskryptach.
2. Codex Cairensis (zwany inaczej Kodeksem proroków Kairu) – to najstarsza z ręcznie przepisanych kopii zawierająca komplet ksiąg proroków Starego Testamentu. Można zobaczyć ją w Jeruzalem. 
3. Codex Leningradensis (zwany inaczej kodeksem Leningtadzkim) – najstarsza kopia Starego Testamentu napisana w języku hebrajskim (powstała w 1008 r. n.e.). Obecnie dostępna jest w Rosji w Petersburgu.
4. Codex z Aleppo – swego czasu był najstarszym kompletnym manuskryptem Starego Testamentu. Niestety w 1947 r. część kodeksu została zniszczona przez muzułmańskich pogromów. Stworzono go w Galilei w 920 roku. Aktualnie zobaczyć go można w Jeruzalem. 
5. Septuginta (inaczej LXX) – skrypt Starego Testamentu przetłumaczony na język grecki. Powstał na przełomie 300-150 roku p.n.e. w Aleksandrii. W czasach Nowego Testamentu kopia ta była najpopularniejszym przekładem używanym przez Żydów. 
6. Targum – kopia Starego Testamentu napisana w języku aramejskim. Stworzona została przez Żydów przebywających na wygnaniu. Została stworzona między II wiekiem p.n.e., a VII wiekiem n.e. w Babilonie. 
7. Rękopisy z Qurman (inaczej zwane Rękopisami znad Morza Martwego) – zostały odnalezione przypadkiem (w 1947r.) w jaskini jaskini na zachodnim wybrzeżu Morza Martwego, niedaleko ruin Qumran w Izraelu. Zawierają większość ksiąg (za wyjątkiem Księgi Estery). Większość powielonego tekstu pokrywa się z skryptem masoreckim, który został napisany ponad tysiąc lat później. 

Z Nowego Testamentu, podobnie jak w poprzedniej części Pisma Świętego nie przetrwały żadne z pierwowzorów. Na szczęście, w przypadku drugiej części Biblii, przetrwało sporo jej kopii, rękopisów oraz manuskryptów, które pozwalają na względnie dokładne odtworzenie oryginału. Ciekawe jest to, iż ilość kopii, które przetrwały do czasów dzisiejszych jest naprawdę zdumiewająca – Nowy Testament został zachowany w około 5 500 przekładach. Jest to zdumiewająca ilość, mowa przecież o Księdze powstałej w czasach starożytnych! 
Dla porównania – Iliada stworzona przez Homera zachowała się po dziś dzień w 643 kopiach. Z kolei Historie autorstwa Herodota posiadają tylko 8 kopii, z czego najstarsza z nich pochodzi z 900 r.n.e.! 

Do dnia dzisiejszego zachowało się naprawdę sporo różnego rodzaju przekładów Nowego Testamentu, m. in.:

1. Papirusy – w starożytności większość dokumentów zostało zapisanych na kartach papirusu, był on jednym z najtańszych materiałów. Podejrzewa się, że oryginalną wersję NT również napisano na kartach papirusu.
2. Rękopisy Uncjały – to kopie napisane tylko przy użyciu wielkich liter oraz bez stosowania znaków interpunkcyjnych. Zachowano około 300 rękopisów zapisanych uncjałą, z czego tylko jeden z nich zawiera cały tekst Nowego Testamentu. 
3. Przekłady zapisane w kodeksach (forma zbliżona do dzisiejszej książki), które zawierają całość Nowego Testamentu, to m. in: Kodeks Synajski, Kodeks Aleksandryjski oraz Kodeks Watykański.
4. Rękopisy kursywne – nieliterackie teksty, w formie listów, notatek itd., pisano je czcionką pochyłą, stosując minuskuły (tylko małe litery).
5. Kodeksy minuskułowe – to kodeksy napisane na pergaminie lub na papierze tylko i wyłącznie małymi literami. Ten sposób pisania został zapoczątkowany w IX wieku. Do dnia dzisiejszego zachowało się około 2 800 fragmentów zapisanych w ten sposób. 
6. Lekcjonarze – są to księgi liturgiczne. Nie posiadają całego tekstu Pisma Świętego. Fragmenty lekcjonarzy są czytane w poszczególne dni roku kościelnego (tzw. czytania).

Warto mieć na uwadze, iż większość wyżej przedstawionych przekładów Nowego Testamentu posiada tylko jego fragmenty. Całość NT została zapisana na zaledwie 50 z 5 500 egzemplarzy!

Kto napisał Biblie?

Powszechnie uznaje się, że Stary Testament, to dzieło stworzone przez samego Boga, za pośrednictwem rąk ludzkich, tzn. proroków. 

Sami autorzy często podkreślali w napisanych przez siebie fragmentach, iż są jedynie narzędziami jednego i najwyższego Boga – Jehowy. Wielokrotnie można spotkać się ze sformułowaniem „Oto, co rzekł Jehowa” itp. Niektórzy z proroków wyraźnie podkreślali, iż w napisanych przez nich fragmentach uczestniczyli aniołowie zesłani przez Boga.

Pismo Święte Starego Testamentu spisywało łącznie około 40 autorów przez okres trwający ponad 1000 lat. Niektórzy prorocy spisali więcej niżeli jedną księgę. 

Nowy Testament został napisany przez kilku autorów. W przypadku Ewangelii, zostały one stworzone przez czterech znanych ewangelistów: Marka, Mateusza, Łukasza oraz Jana. Uznaje się, że Dzieje Apostolskie należą do autorstwa św. Łukasza (ich forma stylistyczna jest najbardziej zbliżona do Ewangelii wg św. Łukasza). Z kolei listy apostolskie zostały stworzone przez św. Pawła, św. Piotra, w. Judę, św. Jana oraz św. Jakuba. Św. Jan jest również autorem ostatniego fragmentu Nowego Testamentu – Apokalipsy. 

Podziel się tą stroną: